تزریق فیلرهای پوستی یکی از رایجترین روشهای غیرجراحی جوانسازی و اصلاح فرم صورت است. هدف اصلی این روشها جبران کاهش حجم، بهبود چین و چروکها و بازگرداندن تناسب اجزای صورت است. با این حال، یکی از پرتکرارترین سوالات متقاضیان و حتی پزشکان این است که هر نوع فیلر چه مدت در بدن باقی میماند و پایداری نتایج آن تا چه زمانی قابل انتظار است.
پایداری فیلرها به عوامل متعددی وابسته است که از جمله آنها میتوان به جنس فیلر، ساختار شیمیایی، محل تزریق، متابولیسم بدن فرد و تکنیک تزریق اشاره کرد. در این مقاله انواع رایج ژلهای تزریقی بررسی میشوند و به طور علمی توضیح داده میشود که هر کدام به طور متوسط چه مدت در بدن باقی میمانند و چگونه تجزیه میشوند.
فیلرهای بر پایه اسید هیالورونیک
اسید هیالورونیک پرکاربردترین ماده در فیلرهای تزریقی صورت است. این ماده به طور طبیعی در پوست انسان وجود دارد و نقش مهمی در حفظ رطوبت و حجم بافتی ایفا میکند. فیلرهای هیالورونیکی به دلیل سازگاری زیستی بالا و قابلیت برگشتپذیری، انتخاب اول در بسیاری از درمانهای زیبایی محسوب میشوند.
ماندگاری این فیلرها به میزان کراس لینک شدن و ویسکوزیته ژل بستگی دارد. به طور معمول، فیلرهای اسید هیالورونیک بین 6 تا 18 ماه در بافت باقی میمانند. ژلهای نرمتر که برای خطوط سطحی استفاده میشوند معمولاً ماندگاری کوتاهتری دارند، در حالی که ژلهای متراکمتر مورد استفاده در گونه یا فک، پایداری بیشتری نشان میدهند. این فیلرها به تدریج توسط آنزیمهای طبیعی بدن تجزیه میشوند.
فیلرهای کلسیم هیدروکسیآپاتیت
کلسیم هیدروکسیآپاتیت مادهای معدنی است که شباهت زیادی به ترکیبات طبیعی استخوان دارد. فیلرهای بر پایه این ماده علاوه بر پرکنندگی، خاصیت تحریک تولید کلاژن نیز دارند و به همین دلیل نتایج آنها معمولاً طبیعیتر و ماندگارتر از فیلرهای ساده حجمی است.
پایداری این نوع فیلرها معمولاً بین 12 تا 24 ماه گزارش میشود. بخش ژلی اولیه به مرور جذب میشود، اما ذرات کلسیمی با تحریک فیبروبلاستها باعث افزایش کلاژنسازی میشوند و همین موضوع موجب تداوم اثر بالینی میگردد. این فیلرها غیرقابل برگشت هستند و انتخاب آنها نیازمند دقت و مهارت بالای پزشک است.
فیلرهای پلی ال لاکتیک اسید
پلی ال لاکتیک اسید یک پلیمر زیستتخریبپذیر است که بیشتر به عنوان فیلر محرک کلاژن شناخته میشود تا یک پرکننده فوری. اثر این فیلرها تدریجی است و معمولاً طی چند هفته تا چند ماه پس از تزریق ظاهر میشود.
ماندگاری فیلرهای پلی ال لاکتیک اسید نسبتاً طولانی است و اغلب بین 18 تا 30 ماه گزارش میشود. این فیلرها مستقیماً حجم زیادی ایجاد نمیکنند، بلکه با تحریک تولید کلاژن طبیعی پوست باعث بهبود تدریجی قوام و حجم بافت میشوند. به همین دلیل برای اصلاح کاهش حجم گسترده و پیری تدریجی صورت کاربرد بیشتری دارند.
فیلرهای پلی متیل متاکریلات
پلی متیل متاکریلات یکی از پایدارترین مواد مورد استفاده در فیلرهای تزریقی است. این فیلرها حاوی میکروسفرهای غیرقابل جذب هستند که پس از تزریق به طور دائمی در بافت باقی میمانند و توسط بدن تجزیه نمیشوند.
پایداری این فیلرها بسیار طولانی و در بسیاری موارد دائمی است. با این حال، به دلیل همین ماندگاری بالا، احتمال بروز عوارض طولانیمدت نیز بیشتر است. استفاده از این نوع فیلرها نیازمند انتخاب دقیق بیمار، تکنیک تزریق بسیار اصولی و درک کامل از آناتومی صورت است و معمولاً در کاربردهای محدود استفاده میشوند.
عوامل مؤثر بر ماندگاری فیلرهای تزریقی
مدت زمان باقیماندن فیلر در بدن تنها به نوع ژل وابسته نیست و عوامل متعددی میتوانند این پایداری را افزایش یا کاهش دهند. ناحیه تزریق یکی از مهمترین عوامل است، زیرا مناطقی با تحرک عضلانی بالا مانند لبها معمولاً باعث جذب سریعتر فیلر میشوند.
برخی عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری فیلر شامل موارد زیر هستند
• نوع و ساختار شیمیایی فیلر
• میزان کراس لینک شدن ژل
• محل و عمق تزریق
• متابولیسم و سبک زندگی فرد
• مهارت و تکنیک پزشک تزریقکننده
در نظر گرفتن این عوامل به انتخاب صحیح فیلر و پیشبینی واقعبینانه از دوام نتایج کمک میکند.
مقایسه کلی ماندگاری انواع ژلهای تزریقی
با نگاه کلی میتوان فیلرهای تزریقی را از نظر پایداری در چند گروه اصلی طبقهبندی کرد. فیلرهای اسید هیالورونیک کوتاهمدت تا میانمدت محسوب میشوند و بیشترین ایمنی و انعطافپذیری را دارند. فیلرهای محرک کلاژن مانند پلی ال لاکتیک اسید و کلسیم هیدروکسیآپاتیت در بازه میانمدت تا بلندمدت قرار میگیرند. فیلرهای دائمی مانند پلی متیل متاکریلات بیشترین ماندگاری و در عین حال بیشترین حساسیت در انتخاب و تزریق را دارند.
در نهایت، هیچ فیلری به عنوان بهترین گزینه مطلق برای همه افراد وجود ندارد. انتخاب ژل تزریقی باید بر اساس هدف درمانی، شرایط پوستی فرد، میزان انتظار از ماندگاری و ارزیابی تخصصی پزشک انجام شود. آگاهی از مدت پایداری هر فیلر به بیماران کمک میکند تصمیم آگاهانهتری بگیرند و با انتظارات واقعبینانهتری وارد فرآیند درمان شوند.
