پیری ذاتی به فرآیندی طبیعی و اجتناب‌ناپذیر گفته می‌شود که صرفاً به‌دلیل گذشت زمان و تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی داخلی بدن رخ می‌دهد و مستقل از عوامل محیطی خارجی (مانند آفتاب، سیگار یا آلودگی) است.
ویژگی‌های اصلی پیری ذاتی پوست
- شروع معمول از اواسط دهه سوم زندگی (حدود ۳۰–۳۵ سالگی) و پیشرفت تدریجی
- کاهش ضخامت اپیدرم و درم (نازک شدن پوست)
- کاهش تعداد و فعالیت فیبروبلاست‌ها → کاهش سنتز کلاژن نوع I و III و الاستین
- کاهش تراکم عروق خونی در درم → رنگ‌پریدگی پوست
- کاهش تدریجی گلیکوزآمینوگلیکان‌ها (به‌ویژه هیالورونیک اسید) → کاهش توانایی نگهداری آب و خشکی پوست
- کاهش غدد چربی و عرق → پوست خشک‌تر و حساس‌تر
- کاهش ملانوسیت‌های فعال → پوست یکنواخت‌تر و روشن‌تر (برخلاف پیری نوری که لک ایجاد می‌کند)
- ایجاد خطوط ریز و چروک‌های سطحی (fine lines) به‌ویژه در نواحی با حرکات کم (مثل گونه‌ها)
تفاوت با پیری نوری (Photoaging)
- پیری ذاتی: یکنواخت، تدریجی، چروک‌های ریز، پوست نازک و خشک
- پیری نوری: ناهمگون، چروک‌های عمیق، لک‌های قهوه‌ای، الاستوز خورشیدی، پوست زبر و چرمی‌مانند
به‌طور خلاصه، پیری ذاتی همان «پیری طبیعی به‌خاطر بالا رفتن سن» است که در همه انسان‌ها به‌صورت ژنتیکی برنامه‌ریزی شده و قابل پیشگیری کامل نیست، اما با مراقبت مناسب (مرطوب‌کننده‌ها، رتینوئیدها، آنتی‌اکسیدان‌ها و سبک زندگی سالم) می‌توان سرعت و شدت آن را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داد.
