گلیکوزآمینوگلیکان‌ها گروهی از پلی‌ساکاریدهای خطی و آنیونی (دارای بار منفی) هستند که عمدتاً به پروتئین‌ها متصل شده و پروتئوگلیکان‌ها را تشکیل می‌دهند. معروف‌ترین عضو این خانواده هیالورونیک اسید (Hyaluronic acid) است، اما کُندروئیتین سولفات، درماتان سولفات، کراتان سولفات و هپاران سولفات نیز از اعضای مهم آن هستند.
نقش‌های اصلی در بدن:
- حفظ هیدراتاسیون بافت‌ها به‌دلیل بار منفی بالا، آب و کاتیون‌ها را به شدت جذب و نگهداری می‌کنند و حجم و فشار تورم (turgor) بافت را تأمین می‌کنند.
- ایجاد ساختار و استحکام ماتریکس خارج‌سلولی در درم پوست، غضروف مفصلی، دیواره عروق و بافت همبند به‌عنوان جزء اصلی ماتریکس خارج‌سلولی عمل می‌کنند و مقاومت در برابر فشار را فراهم می‌آورند.
- لغزندگی و کاهش اصطکاک مفاصل در مایع سینوویال مفاصل (به‌ویژه هیالورونیک اسید و کندروئیتین سولفات) نقش ویسکوالاستیک و لوبریکانت دارند.
- تنظیم فرآیندهای سلولی در تعامل با فاکتورهای رشد، سیتوکین‌ها و مورفوژن‌ها نقش دارند و در مهاجرت سلولی، تکثیر و تمایز سلول‌ها مؤثرند.
- حفظ شفافیت و فشار داخل چشم در زجاجیه چشم (vitreous humor) و humour آبی (aqueous humor) حضور دارند و ساختار و فشار داخل چشمی را حفظ می‌کنند.
با افزایش سن و مواجهه با اشعه ماوراءبنفش، مقدار و کیفیت گلیکوزآمینوگلیکان‌ها (به‌ویژه هیالورونیک اسید) در پوست و غضروف کاهش می‌یابد که یکی از علل اصلی ایجاد چروک، خشکی پوست و مشکلات مفصلی در سنین بالاست.
